Yargıtay, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) hak ihlali kararına rağmen Türkiye İşçi Partisi Hatay Milletvekili Can Atalay’ı tahliye etmedi. Anayasa Mahkemesi kararını uygulamayan Yargıtay, Anayasa Mahkemesi üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunulmasına karar verdi.
Anayasa Mahkemesi’nin yetkisini aştığı öne sürülen açıklamada, “Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuruların incelenmesinde zaman zaman anayasal ve yasal sınırları aşarak yerleşik düzenlemeleri tersine çevirecek kararlar vermektedir. Yargıtay ve Danıştay bilirkişi odaları tarafından geliştirilen ve hukuk sistemini kaosa sürükleyen içtihatlar, kesinleşmiş kararın etkisinin tamamen devre dışı kalmasına yol açmaktadır.” “Oluyor” ifadeleri kullanıldı.
Açıklamada, “Türk yargı sisteminin gerçek anlamda mevcut yapısal sorunlarının çözümüne yönelik kullanışlı bir araç olması umulan bireysel başvuru, çığırından çıkmış, yargı yargısını zayıflatan sistemsel bir sorun haline gelmiştir” denildi. sistem.” Anayasa Mahkemesi’nin anayasaya uymadığı iddia edildi:
“Yargıtay’dan gelen tepkiler üzerine yapılan açıklamada, “Anayasa Mahkemesi, tartışmaya konu olan davada, anayasa koyucunun iradesini yok sayarak, somut davaya uygulanması gereken Anayasa’nın 14’üncü maddesini bıraktı. 83. maddedeki atıf nedeniyle etkisizdir.”
Yargıtay Başkanlığı’nın açıklaması şöyle:
‘YÜKSEK MAHKEMELER ARASINDA ÜSTÜNLÜK DÜZENİ YOKTUR.’
“Bilindiği gibi Anayasamızın 146, 154 ve 155’inci maddelerinde yüksek mahkemeler Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay olarak düzenlenmiş olup, birbirleri üzerinde üstünlük sırası bulunmamaktadır. Anayasa Mahkemesi kararları gibi kesinleşmiş mahkeme kararları da herkesi bağlar.”
‘YÜCE MAHKEME Adil YARGILANMA HAKKININ GARANTİSİDİR’
“Yargıtay, 6 Mart 1868 tarihinde kurulmuş, 155 yıllık köklü bir geçmişe sahip, adli yargının en yüksek istinaf makamı olup, üyelerinin tamamı konularında uzman ve tecrübeli yüksek yargıçlardan oluşmaktadır. Anayasa’nın 154/1 maddesine göre ‘Yargıtay, kanunun başka bir yargı merciine bırakmadığı karar ve kararların son inceleme merciidir.’
Anayasanın 154. ve Yargıtay Kanununun 13. maddesine göre Yargıtay, yargı alanında kanunun ülkede eşit şekilde uygulanmasını sağlamakla görevlidir. “Hukukun objektif, spesifik ve öngörülebilir olması eşitliğin ve hukuki güvenliğin, özellikle de adil yargılanma hakkının garantisidir.”
‘Anayasa Mahkemesi DAVALARI İNCELEME YETKİSİ DEĞİLDİR’
“Anayasa’nın 148. maddesinde Anayasa Mahkemesinin görev ve yetkileri tanımlanmış olup, 07.05.2010 tarih ve 5982 sayılı Anayasa değişikliği ile bu görevlere ‘bireysel başvuru’ da eklenmiş ve 2012 yılından itibaren uygulanmaktadır.
Bireysel başvuru incelemelerinde Anayasa Mahkemesine başvurabilmek için ‘olağan kanun yollarının tüketilmesi’ gerekiyor. Yine Anayasa’nın 148/5 hükmüne göre ‘Bireysel başvurularda, hukuki yollardan dikkat edilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz.’ Formda yer alan kararla kişisel başvurunun yargısal sınırları çizildi.
Bu formda bireysel başvuru; Temel hak ve özgürlüklere yönelik hukuka aykırı müdahalelerin hukuk yoluyla çözümlenemediği durumlarda başvurulabilecek ikincil çözüm yoludur. Sıradan veya inanılmaz bir hukuki çözüm değildir. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesi, adli ve idari mahkemelerin verdiği kararları bozan bir mahkeme olmadığı gibi, istinaf ve istinaf mahkemesi olarak davaları incelemeye yetkili bir makam da değildir.”
‘BİREYSEL BAŞVURUNUN ORTAMIN DIŞINA ÇIKMASI SİSTEMSEL BİR SORUN HALİNE GELMİŞTİR’
“Buna rağmen, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuruları incelemede zaman zaman anayasal ve yasal sınırları aşarak Yargıtay ve Danıştay bilirkişi odaları tarafından geliştirilen yerleşik içtihatlara aykırı kararlar vermesi, hukuk sistemini kaosa sürüklüyor, nihai karar etkisinin tamamen devre dışı kalmasına neden oluyor.
Öte yandan kamuoyunun gündemini meşgul eden davalar üzerinden uygulanan bağlantı stratejisiyle mevcut anayasa düzeni bir kenara atılarak, Anayasa Mahkemesi’nin ‘yüksek istinaf mahkemesi’ olduğu yönünde toplumsal bir algı oluşturuldu.
Temel hak ve özgürlüklerin korunması sadece Anayasa Mahkemesinin değil, tüm yargı organlarının görevidir. “Türk yargı sisteminin mevcut yapısal sorunlarının çözümünde kullanışlı bir araç olması umulan bireysel başvuru, artık yoldan çıkmış, yargı sistemini zayıflatan sistemsel bir sorun haline gelmiştir.”
‘Anayasa Mahkemesi anayasanın 14’üncü maddesini etkisiz bıraktı’
“Bireysel başvuru sistemi devreye girdiğinden beri, yukarıda özetlenen hususlar, Anayasa Mahkemesi üyelerinin de katıldığı bilimsel toplantılarda defalarca dile getirilmiş ve Yargıtay Başkanı tarafından kendi yılında gündeme getirilmiş olmasına rağmen- açılış konuşması ve yıl sonu basın değerlendirme toplantılarında ve Danıştay Başkanı tarafından Danıştay yıl dönümü toplantısında Anayasa Mahkemesi kararları nedeniyle anayasal ve hukuki yetki aşımı olarak değerlendirilen benzer uygulamalar, giderek devam etti.
“Anayasa’nın kendisini korumak amacıyla kurulan Anayasa Mahkemesi, tartışmalı davada anayasa koyucunun iradesini göz ardı etmiş ve somut olaya uygulanması gereken Anayasa’nın 14. maddesini, Anayasa’nın 14. maddesini işlevsiz bırakmıştır. Anayasanın 83’üncü maddesinde atıf var.”
‘KABUL EDİLEMEZ HUKUKİ HATALAR BİREYSEL BAŞVURU KARARLARININ ESAS DİLİ HALİNE GELMİŞTİR’
“Anayasal sistemle bağdaşmayan bu bakış açısının etkisiyle yüksek mahkemeler olan Yargıtay ve Danıştay, bazı kararlarda ilk derece mahkemesi olarak nitelendirilirken, Yargıtay 3. Ceza Dairesi de bazı kararlarda ilk derece mahkemesi olarak nitelendiriliyor. Terör hatalarıyla ilgilenen ve tartışmalara konu olan Şerafettin Can Atalay belgesinde olduğu gibi tamamen adli bir görev yürüten Yargıtay, 1988 yılında kamu gücünü kullanan yetkililerin genel olarak sorunları ortadan kaldırma yükümlülüğüne sahip olmasına rağmen Anayasa Mahkemesi tarafından tespit edilen ihlalin temelinde Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi içtihatlarına aykırı hareket ederek benzer ihlalleri önleme yükümlülüğünü yerine getirmemiş, aksine başvurucunun anayasal haklarına aykırı davranmıştır. Anayasanın Meclis’e vermiş olduğu – bir yetkiyi kullanarak – onu dar bir şekilde yorumlayarak ihlal etmiştir.’ “Anayasaya aykırılık suçu işlemekle suçlanarak hedef gösterilmesi gibi son derece vahim ve kabul edilemez hukuki hatalar, bireysel başvuru kararlarının vazgeçilmez dili haline gelmiştir.”
‘HAKSIZ TEPKİLER ACILARLA KARŞILANIYOR’
“Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda belirtilen uygulamalarının hukuki sonuçları ne olursa olsun, Yargıtay ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi tarafından verilen kararlara ilişkin yüksek yargı kurumlarının itibarını zedeleyen ve eleştiri sınırlarını aşan haksız tepkiler, Yargı görev ve yetkileri kapsamında bir yüksek mahkeme olan kişiler üzüntü içerisindedir.
“Yargıtay, hukuki güvenliğin, toplumsal huzurun ve hukuki öngörülebilirliğin sağlanması konusunda Anayasa’dan aldığı yetkiyle, bireysel başvurunun uygulanmasından kaynaklanan sorunların giderilmesi için ihtiyaç duyulan anayasal ve hukuki çalışmalarda gerekli desteği her zaman sağlamaya hazırdır.” mevcut haliyle ve karşılaştırmalı hukukta kabul edilen standartlara uygun olarak geliştirmektir.”
